Kurs 7 – Metody diagnostyczne w zaburzeniach statycznych
ciała u dzieci i młodzieży
podstawowy – praktyczny
Liczba uczestników :10 /min./ – 20 /max./
osób Liczba godzin dydaktycznych /45 min/ 24 godzin – sobota i niedziela
koszt kursu: 1000.00 złotych / od osoby/
Kurs przeznaczony jest dla:
- Fizjoterapeutów
- Lekarzy medycyny i lekarzy stomatologów
- Studentów 3, 4 i 5 roku kierunku fizjoterapia
Ramowy program kursu
- edukacja i reedukacja posturalna;
- kształtowanie się postawy ciała w ontogenezie. Symetria i asymetria człowieka. Anatomia
człowieka; - biomechaniczna analiza postawy ciała;
- podstawowa charakterystyka wad postawy ciała: etiologia, skutki, profilaktyka wad
postawy ciała: w płaszczyźnie strzałkowej, wad klatki piersiowej; wad kończyn dolnych i
stóp; boczne skrzywienia kręgosłupa; - obiektywne i subiektywne metody oceny postawy ciała i stabilności;
- metody oceny wysklepienia i wydolności stóp;
- komputerowe badania postawy ciała;
- stabilografia dynamiczna;
- stabilografia statyczna.
Cel kursu:
- Zdobycie wiedzy teoretycznej i umiejętności praktycznych stosowania metod badania
postawy ciała
Umiejętności praktyczne uczestnika kursu:
- umiejętność przeprowadzenia badania postawy ciała u dzieci i młodzieży metodami
obiektywnymi i subiektywnymi; - umiejętność oceny zdolności układu mięśniowo-szkieletowego do utrzymywania stabilnej
pozycji ciała; - umiejętność oceny i diagnostyki mechanizmu utrzymywania równowagi oraz innych
działań ruchowych.
Uczestnik kursu otrzymuje:
- Zaświadczenie o odbytym kursie.
- Materiały szkoleniowe w formie papierowej.
- Organizator zapewnia, nieodpłatnie, kawę, herbatę i wodę oraz ciastka podczas przerw
kawowych. - Uczestnicy kursu mogą skorzystać z bazy noclegowej Centrum Szkoleniowego Profesora
Zbigniewa Śliwińskiego w Garbiczu 17 gm. Torzym nad jeziorem Garbicz.
Opis – kursu
Plecy okrągłe to często spotykana wada postawy polegająca na nadmiernym wygięciu się
kręgosłupa. Dotyczy odcinka piersiowego, co jest nazywane wówczas hiperkifozą lub
pogłębioną kifozą piersiową. Wada ta może mieć charakter wrodzony lub nabyty.
Wrodzona ujawnia się stosunkowo wcześnie, ma długi i regularny łuk, a jej korekcja jest
niezwykle trudna. Wada nabyta może mieć postać pourazową, krzywiczą i
gruźliczą.Hiperkifozie zwykle towarzyszy także spłaszczenie górnej części klatki piersiowej,
a także zmniejszenie ruchomości stawów ramiennych oraz żeber. Efektem jest
zmniejszenie pojemności życiowej płuc, a niekiedy wadliwe usytuowanie narządów
wewnętrznych (w tym serca). Wada jaką są plecy okrągłe zwiększa ryzyko chorób układu
oddechowego, zaburzeń trawienia oraz dolegliwości ze strony gruczołów dokrewnych.
Plecy wklęsłe to nie tylko widoczna zmiana w budowie kręgosłupa. Patologii towarzyszy
często wypięty do przodu brzuch oraz uwypuklenie pośladków. Inne objawy obejmują:
ból krzyża, zaburzenia trawienia (co jest spowodowane opuszczeniem w dół trzewi,
zaburzenia krążenia w obrębie jamy brzusznej; zaparcia; uczucie kłucia w boku w okolicy
śledziony; zaburzenia menstruacyjne u kobiet, białkomocz; zaburzenia pracy nerek;
zwiększenie przodopochylenia miednicy.
Plecy okrągło-wklęsłe, jak sama nazwa wskazuje, to połączenie cech charakterystycznych
dla wady pleców okrągłych oraz pleców wklęsłych. Istotą jest znaczne pogłębienie kifozy
piersiowej, przy jednoczesnym pogłębieniu lordozy lędźwiowej. Zwiększona lordoza
lędźwiowa przesuwa narządy jamy brzusznej ku przodowi, przez co rozluźnieniu ulegają
mięśnie brzucha. Górna część klatki piersiowej często ulega spłaszczeniu, w związku z czym
pacjent może odczuwać trudności w oddychaniu. Inne objawy charakterystyczne dla
pleców okrągło-wklęsłych obejmują: upośledzenie pracy narządów wewnętrznych;
upośledzenie pracy przepony; zaburzenia krążenia; wysunięcie głowy i barków do przodu;
rozsunięcie i odstawanie łopatek; zwiększenie przodopochylenia miednicy; uwypuklenie
brzucha; wysunięcie pośladków do tyłu; zmniejszenie zakresu ruchomości stawów
ramiennych.
Plecy płaskie to wada postawy, która charakteryzuje się nadmiernym spłaszczeniem
fizjologicznych krzywizn kręgosłupa lub ich całkowitym brakiem. Towarzyszy temu
zmniejszone przodopochylenie miednicy z zachowaniem prawidłowej ruchomości
kręgosłupa Za anatomiczną przyczynę płaskich pleców podaje się nieprawidłowe
wykształcenie przodopochylenia miednicy, związane głównie z siedzącym trybem życia
oraz brakiem aktywności fizycznej. Mała aktywność ruchowa przyczynia się do obniżenia
napięcia mięśniowego. Plecy płaskie mogą też być wtórne do obniżonego napięcia
mięśniowego lub tkankowego dziecka. W takich sytuacjach wskazana jest konsultacja
neurologiczna.
Dzieci w wieku przedszkolnym posiadają plecy płaskie fizjologiczne, a brak krzywizn
wynika z ich niepełnego wykształcenia. Jest to zjawisko naturalne. Jeśli w kolejnych latach
rozwoju nie są widoczne zmiany, a krzywizny się nie wykształcą, występuję duże
prawdopodobieństwo wystąpienia wady postawy, która wymaga korekty. Zmniejszenie
fizjologicznych wygięć kręgosłupa powoduje wypadnięcie funkcji amortyzacyjnej
kręgosłupa, sprzyja powstawaniu zmian przeciążeniowych i zwyrodnieniowych kręgosłupa,
dlatego ludzie z tą wadą często uskarżają się na bóle głowy. Zniesieniu kifozy piersiowej
oraz spłaszczeniu lordozy towarzyszy zmniejszenie przodopochylenia miednicy,
spłaszczenie klatki piersiowej, płaski brzuch, odstawanie łopatek oraz opadnięcie i
ściągnięcie do tyłu stawów barkowych. Poza specyficznym wyglądem osoby z płaskimi
plecami mogą występować dodatkowe objawy, takie jak: dolegliwości bólowe pleców,
osłabienie mięśni pleców i tułowia, ograniczenie pojemności i ruchomości klatki piersiowej
oraz zmniejszenie pojemności życiowej płuc.
Wady wrodzone klatki piersiowej i kręgosłupa powstają w bardzo wczesnym okresie
wewnątrzłonowego rozwoju dziecka, w wyniku zadziałania niekorzystnych czynników,
które zwykle trudno zidentyfikować. Zespół Klippla-Feila, czyli tak zwana wrodzona krótka
szyja; Kręcz szyi, Klatka piersiowa lejkowata, Klatka piersiowa kurza, Wrodzone wysokie
ustawieni łopatki (choroba Sprengla), Choroba Scheuermana.
Kolana szpotawe (jak litera O)
Szpotawość kolan należy do zaburzeń osi kończyn dolnych.Polega na nieprawidłowym
ustawieniu kości udowej względem rzepki i podudzia oraz nadmiernym odchyleniu
bocznym kości piszczelowej względem umownej linii przebiegającej przez środek ciała.
Odległość ta w warunkach prawidłowych nie powinna przekraczać 3 cm.
Kolana koślawe
Koślawość kolan jest stanem, w którym dalsza część kończyny jest odchylona do boku od
linii środkowej ciała. Wówczas kończyny dolne przypominają literę X, czyli oba kolana
stykają się, a między przyśrodkowymi kostkami jest przerwa. Odległość ta w warunkach
prawidłowych nie powinna przekraczać 5 cm.
- Leonardo da Vinci ocenił, że „Ludzka stopa jest machiną o mistrzowskiej konstrukcji
oraz dziełem sztuki.”. Trzeba było wieków, żeby uznać i rozpowszechnić tę prawdę
oraz rozpocząć propagowanie działań na rzecz zdrowia stóp. - Nieodzownym elementem codziennego życia jest chód, w którym kluczową rolę
odgrywa stopa – jako podstawa/fundament całej kończyny dolnej – odpowiedzialna
zarówno za utrzymanie pozycji stojącej, jak i funkcję lokomocji, w tym amortyzacji
i przetaczania [1]. Pozwala to na zachowanie samodzielności i funkcjonalnej niezależności dzięki możliwości przemieszczania się, a co za tym idzie na utrzymanie jakości życia jednostki ludzkiej . - Stopa jest jedną z najbardziej skomplikowanych części ciała ludzkiego składającą się
z 26 kości, 33 stawów, 107 więzadeł oraz 20 mięśni mających przyczepy w jej
obrębie [4]. - Przyczyn bólu w obrębie stopy może być wiele – począwszy od wrastających
paznokci, zmian skórnych jak nagniotki czy modzele po niewielkie uszkodzenia
skóry i trudno gojące się rany w przypadku stopy cukrzycowej oraz zmiany
ortopedyczne związane z deformacjami stopy, m.in. paluch koślawy (Hallux valgus),
palce młotkowate, młoteczkowate oraz szponiaste, ostrogi piętowe, płaskostopie
rzeczywiste, stopa płasko-koślawa, lub z zaburzeniami w obrębie tkanek miękkich
takimi jak zapalenie rozcięgna podeszwowego czy tendinopatia mięśnia
piszczelowego tylnego - Płaskostopie
to zniekształcenie stopy polegające na obniżeniu się jej fizjologicznych sklepień, w
wyniku czego staje się ona płaska. Stopa o prawidłowej budowie nie dotyka
podłoża całą powierzchnią. Jej kości układają się w łuk. Przy płaskostopiu prawie
cała stopa przylega do podłoża. Kości w takiej stopie ułożone są w linii prostej.
Stopa zbudowana prawidłowo wspiera się o podłoże trzema punktami: piętą, głową
pierwszej kośći śródstopia oraz głową piątej kości śródstopia. Wyróżnia się dwa
podstawowe rodzaje płaskostopia: Płaskostopie podłużne będące wynikiem
obniżenia łuku przyśrodkowego (dynamicznego) stopy i płaskostopie poprzeczne
będące skutkiem obniżenia łuku poprzecznego przedniego stopy.
Najczęstszą przyczyną płaskostopia nabytego u dorosłych jest dysfunkcja ścięgna
piszczelowego tylnego. Jest to trójpłaszczyznowa deformacja, na którą składa się koślawość tyłostopia,
zapadnięcie podłużonego łuku stopy oraz odwiedzenie tyłostopia, zapadnięcie
podłużnego łuku stopy oraz odwiedzenie tyłostopia.
Wraz z narastającą koślawością tyłostopia dochodzi do kompensacyjnej suplikacji
przodostopia. Płaskostopie nabyte może być spowodowane nadmiernym
przykurczem ścięgna Achillesa.
W płaszczyźnie strzałkowej podłużny łuk sklepienie stopy zapada się, towarzyszy
temu podwichnięcie w stawie skokowo-łódkowym, klinowo-łódkowym lub
pierwszym stawie stępowo-śródstopnym. W płaszczyźnie osiowej przodostopia
ulega odwiedzeniu, przeważnie w stawie skokowo-łódkowym. W płaszczyźnie czołowej występuje koślawość pięty.
Zniekształcenie stopy może być też spowodowane nadmiernym ciężarem ciała i
dotyczy nie tylko osób otyłych, ale także kobiet w trzecim trymestrze ciąży. Pod
koniec ciąży organizm kobiety produkuje hormon relaksynę, który powoduje
rozluźnienie więzadeł (co jest przygotowaniem kanału rodnego do porodu).
Hormon ten nie działa wybiórczo, i może powodować rozluźnienie więzadeł także w
obrębie stopy, co skutkuje zwiększeniem ryzyka wykształcenia się płaskostopia
poprzecznego. Najbardziej skuteczną pomocą w przypadku płaskostopia są
odpowiednio dobrane ortezy. Korygują one wady funkcji stopy, a także skutecznie i
szybko likwidują dolegliwości bólowe.
Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje stopy wydrążonej. Pierwsza z nich to stopa
wydrążona spowodowana ustawieniem przodostopia. Przyczyną tej deformacji jest
nadmierne zgięcie podeszwowe pierwszego promienia. Druga to stopa wydrążona
wywołana ustawieniem tyłostopia. Pierwotną nieprawidłowością w tym przypadku
jest szpotawe ustawienie tyłostopia. Zniekształcenie charakteryzuje się
pogłębionym wysklepieniem stopy w odcinku między guzem piętowym a głowami
kości śródstopia i równoczesnym skróceniem tego odcinka. Wada charakteryzuje
się wysokim podbiciem, a jej przyczyną są zaburzenia równowagi mięśniowej.
Występują one najczęściej na tle wrodzonych zaburzeń w dolnym odcinku rdzenia
kręgowego, któremu często towarzyszy rozszczep kręgosłupa. Stopa wydrążona w
części środkowej nie ma kontaktu z podłożem. Wada staje się bardziej widoczna w
wieku 10 – 14 lat. Leczenie polega na stosowaniu specjalnych wkładek
ortopedycznych. W przypadku dużych zniekształceń wymagane jest leczenie
operacyjne.
Stopa wydrążona charakteryzuje się małą zdolnością pochłania wstrząsów. Może to
powodować złamania przeciążeniowe trzonu kości piszczelowej lub nawet złamań
plateau piszczeli.